Dieta ajurwedyjska – co jeść, by czuć się dobrze?

Dieta ajurwedyjska jest jednym z filarów indyjskiego systemu leczniczego. Mimo, że została opisana tysiące lat temu, po dziś dzień zalecenia praktyków nie tracą na ważności. Ajurweda zakłada, że powinno się jeść jak najwięcej produktów świeżych oraz nieprzetworzonych. Podstawowym założeniem diety ajurwedyjskiej jest dostosowanie wybieranych produktów do jednego z trzech typów konstytucyjnych – Vata, Pitta lub Kapha.

Dieta ajurwedyjska nie ma na celu uczynienia Twojego brzucha płaskim – nie jest ukierunkowana na odchudzanie. To system rad, zaleceń i przepisów, których praktykowanie ma na celu zrównoważenie dominujących typów energii w organizmie. Zgodnie z tymi zasadami, poznanie typu konstytucyjnego to podstawa wyboru sposobu żywienia, mającego służyć długiemu zdrowiu oraz dobremu samopoczuciu.

Dieta ajurwedyjska a dosze, czyli co warto wiedzieć na samym początku

Każdy z nas jest inny, a przy tym wyjątkowy. Posiadamy różne rodzaje energii i na jej podstawie powinniśmy dobrać odpowiednią dietę, która zapewni naszemu organizmowi masę wartościowych składników odżywczych, w ten sposób dając nam energię. Ajurweda zakłada, że dieta powinna być przede wszystkim zgodna z konstytucją – a co za tym idzie, także typem genetycznym, ciała, a także stanem wątroby. W oparciu o wiedzę na ten temat, możliwe jest stworzenie odpowiedniej diety na zasadach ajurwedyjskich.

Ogólne zasady diety ajurwedyjskiej:

1. Posiłki powinny bazować na świeżych składnikach. Należy starać się unikać wysoce przetworzonych posiłków. Im krótsza droga pożywienia od miejsca zbioru na talerz, tym szybciej zostanie ono strawione – to zaś zbawienne dla naszych jelit.
2. Dieta ajurwedyjska powinna obejmować jak najmniej żywności tamasowej (powodującej ospałość oraz wzmacniającej lenistwo), a także żywności radżasowej, która pobudza agresję i powoduje nadaktywność.
3. Wskazane jest ograniczenie mięsa, alkoholu oraz kofeiny – sprzyjają one powstawaniu ama, czyli szkodliwych metabolitów stanowiących przyczynę rozwoju większości chorób.
4. Największy posiłek powinien być spożywany około godziny 12-14. Prędzej lub później może spowodować nadmierne obciążenie dla żołądka, powodując uczucie ciężkości oraz ospałość.
5. W diecie ajurwedyjskiej powinno się jeść regularnie. Nie należy się przejadać.
6. Wszystkie dania powinny być zrównoważone, lekkie i pożywne.

Nie wszystkie zalecane składniki będą w stanie służyć każdemu w jednym stopniu. Ponownie, wszystko uzależnione jest od dosha.

Nie wiesz, jaka jest Twoja dosza? Poznaj ją, wykonując test na konsytucję ajurwedyjską.

Dieta ajurwedyjska dla Vaty

Doszę Vata budują żywioły eteru (przestrzeni) oraz powietrza, przez co charakteryzuje się ona suchością, lekkością oraz chłodem. Dieta ajurwedyjska dla Vaty powinna zakładać więc zwiększenie pokarmów równoważących owe cechy – pokarmów nawilżających, ciężkich oraz ciepłych. Smaki, które równoważą doszę to: słodki, kwaśny oraz słony.

Bardzo często osoby z konstytucją Vata przejadają się pożywieniem o byle jakiej jakości. Mimo tego, że większość osób z dominacją tej doszy nie ma tendencji do przybierania na wadze, obżeranie negatywnie wpływa na stan psychiczny. Osoby typu Vata powinni starać się spożywać wszystkie posiłki powoli, w spokojnej atmosferze. Nie powinny też pomijać żadnego z nich, gdyż potrzebują stałego źródła energii w ciągu całego dnia.

Popularne składniki, które poleca się doszy Vata:

• Owoce: morele, banany, jagody, limonki, mango, pomarańcze, melony, ananasy, cytryny, kokosy, brzoskwinie, maliny
• Warzywa: buraki, szparagi, słodkie ziemniaki, ogórki, dynie, oliwki
• Nabiał: jaja, mleko ekologiczne, jogurty (w niewielkiej ilości)
• Przyprawy: imbir, kardamon, kminek, pieprz czarny, koper

Przepis dla Vaty: zupa mleczna z prażonymi orzechami

Na jedną porcję posiłku potrzebujesz:

• 200 ml mleka (najlepiej, by było ono ekologiczne);
• 2 łyżki orzechów uprażonych na patelni;
• cynamon (szczypta)
• chili/imbir (szczypta, w zależności od preferencji)
• łyżkę miodu;
• odrobinę soli

Sposób wykonania: Podgrzej mleko w rondlu, następnie dodaj do niego wszystkie wymienione na liście przyprawy. Gotuj przez chwilę, następnie przelej mleko mieszaninę do miski. Polej miodem i posyp orzechami. Gotowe! Pożywny posiłek zgodny z doszą Vata czeka, aż go spróbujesz.

Dieta ajurwedyjska dla Pitty

Pitta powstała z połączenia żywiołu ognia i wody. W związku z faktem, że charakteryzują się one gorącem, tłustością i skłonnością do podrażnień, osobom z dominacją doszy Pitta poleca się przede wszystkim zwiększenie w swojej diecie ilości pokarmów, które są w stanie równoważyć te cechy. Mowa tu przede wszystkim o posiłkach chłodzących oraz łagodzących. Smaki równoważące doszę Pitta to: słodki, gorzki oraz cierpki.

Osobom typu Pitta zaleca się przede wszystkim ograniczenie spożywania zbyt dużej ilości mięsa, jaj, soli oraz alkoholu. Są to w większości składniki radżasowe, mogące przyczyniać się do większej agresi i rozdrażnienia – a także niestrawności. Dieta ajurwedyjska dla Pitty powinna skupiać się na posiłkach ściśle wegetariańskich. Chociaż osoby tej konstytucji mają naprawdę dobre trawienie i mogą zjeść więcej niż inni, bezkarność może doprowadzić do złych przyzwyczajeń, które w efekcie mogą prowadzić do nadwagi czy chorób. Osoby o typie Pitta muszą pilnować godzin posiłków i nie pozwalać sobie na ich opuszczanie, gdyż uczucie głodu powoduje u nich niemałą złość bądź poirytowanie.

Popularne składniki, które poleca się doszy Pitta:

• Owoce: arbuzy, awokado, figi, granaty, melony, brzoskwinie, rodzynki, słodkie odmiany jabłek, truskawki (w postaci suszonej)
• Warzywa: bataty, brukselki, marchew, ogórki, oliwki, szparagi, grzyby, dynie, cukinie
• Nabiał: masło klarowane (ghee), mleko krowie, ser kozi, słodka śmietana
• Przyprawy: mięta, kolendra, cynamon, kmin rzymski, koper

Przepis dla Pitty: pieczone ziemniaczki z zieloną fasolką

Na dwie porcje posiłku potrzebujesz:

• 500 g młodych ziemniaków
• 500 g zielonej fasolki
• 100 g oliwek (z pestką lub bez)
• sól
• czarny pieprz (najlepiej świeżo mielony)
• oliwa z oliwek
• mięta (liście)

Sposób wykonania: Rozgrzej piekarnik do temperatury 220°C. Starannie wyszoruj ziemniaki oraz je osusz. Przekrój je wzdłuż na połówki – najmniejsze sztuki pozostaw w całości, zaś większe pokrój na ćwiartki. Blaszkę wyłóż papierem do pieczenia, a następnie przełóż na nią ziemniaki. Starannie skrop je oliwą, oprócz solą oraz pieprzem, po czym rozmieść na blaszce pojedynczą warstwą. Wstaw blaszkę do piekarnika i piecz do momentu, aż ziemniaki zmiękną i łagodnie się zarumienią. W tym samym czasie ugotuj fasolkę w osolonej wodzie, następnie przełóż ją do miski z lodowatą wodą. Gdy ziemniaki i fasolka będą gotowe, umieść je razem w dużej misie. Dodaj oliwki, liście mięty i dokładnie wymieszaj ze sobą składniki. Smacznego!

Dieta ajurwedyjska dla Kaphy

Typ Kapha to połączenie żywiołu ziemi oraz wody. Charakteryzuje się wilgotnością, tłustością, chłodem i stabilnością. Dieta ajurwedyjska powinna więc zakładać posiłki lekkie, suche i ciepłe, mające na celu wyrównanie doszy; powinny być one lekkie, niskotłuszczowe, niemal w całości oparte na warzywach. Smaki, które równoważą doszę Kapha to: gorzki, ostry, cierpki.

Kluczem do osiągnięcia równowagi u osób o doszy Kapha jest przede wszystkim zmiana starych nawyków jedzeniowych; produkty powinny być wysokiej jakości, jednak częstotliwość oraz ilość posiłków ulec redukcji. Potrawy powinny być przede wszystkim mało dosolone, ubogie w tłuszcz oraz bogate w błonnik, lekko ugotowane. Osoby u których dominuje Kapha bardzo często podchodzą do jedzenia w sposób emocjonalny, odreagowując nim stres lub smutki. Muszą więc dołożyć wszelkich starań ku temu, by jedzenie nie zyskało funkcji emocjonalnego wyładowania czy ucieczki w chwilach, gdy potrzeba wsparcia jest naprawdę wysoka.

Popularne składniki, które poleca się doszy Kapha:

• Owoce: figi, granaty, porzeczki, jagody, śliwki, jabłka, gruszki, daktyle, kiwi, brzoskwinie
• Warzywa: szparagi, karczoch, brukselka, kapusta, kalafior, seler, bakłażan, czosnek, chili, rzodkiew, sałaty, grzyby
• Nabiał: substytuty ghee, jajka
• Przyprawy: kardamon, koper, kolendra, mięta, imbir, kumin, goździki, kurkuma, cynamon

Przepis dla Kaphy: chutney brzoskwiniowy z kurkumą

Do przygotowania sosu potrzebujesz:

• 500 g brzoskwiń
• 2 cebule
• 2 ząbki czosnku
• 2 łyżeczki miodu
• 2 łyżeczki sproszkowanej białej gorczycy
• półtora łyżeczki kurkumy
• łyżeczkę curry;
• szczyptę soli;
• 1-2 łyżki oleju
• lampkę octu winnego

Sposób wykonania: Brzoskwinie należy pozbawić pestek, po czym pokroić je w cząstki. Cebulę obrać, poszatkować. Czosnek upiec w piekarniku, bez obierania. Na rozgrzanym oleju należy podsmażyć cebulkę, a gdy ta się zeszkli, dorzucić brzoskwinie. Dusić na małym ogniu tak długo, dopóki owoce nie zaczną się rozpadać (około 15-20 minut). Po tym czasie zestawić garnek z ognia oraz przestudzić lekko sos. W oczekiwaniu na przestudzenie się sosu, należy wlać do garnka ocet winny, przyprawy, a także upieczony, wyciśnięty ze skórki czosnek. Doprowadzić ocet do wrzenia, następnie zaś połączyć go z brzoskwiniami. Całość zblendować na gładką masę. Doprawić do smaku. Jeszcze gorący sos powinno się przełożyć do słoiczków. Zakręcić słoiczki i zostawić przez 10 minut odwrócone do góry dnem.

Dieta ajurwedyjska – suplementy wspomagające trawienie od DEVA Harmony

Według Ajurwedy, decydujący wpływ na stan naszego zdrowia ma sposób, w jaki się odżywiamy. Odpowiednia troska o przewód pokarmowy jest w stanie zaowocować świeżością, witalnością, jasnością umysłu oraz dobrym samopoczuciem. W DEVA Harmony oferujemy szereg ziołowych suplementów, które wspierają trawienie oraz oczyszczanie jelit. Posiadamy zarówno mieszanki ziół na niestrawność, jak i te wspomagające trawienie oraz prawidłową pracę jelit. Ich regularne stosowanie może pomóc odzyskać radość ze spożywania posiłków, bez martwienia się bólem brzucha czy wzdęciami. Dieta ajurwedyjska dopasowana do doszy oraz odpowiednio dobrane suplementy ziołowe z naszego sklepu to połączenie, za które Twój organizm Ci podziękuje.

FAQ – PYTANIA I ODPOWIEDZI

1. Czy dieta ajurwedyjska jest taka sama dla każdego?

Nie ma jednego idealnego sposobu żywienia dla wszystkich. Każdy z nas różni się konstytucją dosz. To właśnie na tej podstawie powinno się dobierać odpowiednią dietę.

2. Czego unikać w diecie ajurwedyjskiej?

W diecie zgodnej z ajurwedą nie ma miejsca na żywność przetworzoną, zawierającą sztuczne aromaty, barwniki oraz wzmacniacze smaku. Należy przede wszystkim mocno ograniczyć cukier oraz używki.

3. Czy dieta ajurwedyjska wymaga konsultacji?

Jeżeli chcesz rozpocząć swoją przygodę z Ajurwedą, zapraszamy na konsultację do DEVA Harmony. Razem przejdziemy przez tajniki Ajurwedy, a także znajdziemy najlepsze rozwiązania w trosce o Twoje zdrowie.